ბავშვების ოჯახიდან გაყვანის წესი იცვლება - რამდენად სამართლიანია სისტემა, ბავშვების და მშობლების მიმართ

AMBEBI.GE და­ინ­ტე­რეს­და რა შემ­თხვე­ვა­ში მი­მარ­თავს სა­ხელ­მწი­ფო უკი­დუ­რეს ზო­მას - ბავ­შვის მშობ­ლის­გან გან­ცალ­კე­ვე­ბას, რამ­დე­ნად სა­მარ­თლი­ა­ნია სის­ტე­მა ამ პრო­ცეს­ში რო­გორც ბავ­შვე­ბის, ისე მშობ­ლე­ბის მი­მართ და პა­სუ­ხობს თუ არა მოქ­მე­დი სო­ცი­ა­ლუ­რი დაც­ვის სის­ტე­მა იმ უმ­თავ­რეს ამო­ცა­ნას, რა­საც სა­ერ­თა­შო­რი­სო კა­ნონ­მდებ­ლო­ბა სა­ხელ­მწი­ფო­ებს უწე­სებს?

ბავ­შვთა უფ­ლე­ბე­ბის სა­ერ­თა­შო­რი­სო კონ­ვენ­ცია ად­გენს სტან­დარტს, რომ­ლი­თაც სა­ხელ­მწი­ფო­ებ­მა უნდა იხელ­მძღვა­ნე­ლონ. სა­ერ­თა­შო­რი­სო კა­ნონ­მდებ­ლო­ბით აღი­ა­რე­ბუ­ლია, რომ ამოს­ვა­ლი წერ­ტი­ლი ბავ­შვთა სა­უ­კე­თე­სო ინ­ტე­რე­სია, რაც უპი­რო­ბოდ გან­სა­ზღვა­რავს ბავ­შვის ოჯა­ხურ გა­რე­მო­ში აღ­ზრდის აუ­ცი­ლებ­ლო­ბას. სა­უ­კე­თე­სო ევ­რო­პუ­ლი გა­მოც­დი­ლე­ბით, ბავ­შის ოჯა­ხი­დან გაყ­ვა­ნა მხო­ლოდ უკი­დუ­რეს შემ­თვე­ვა­ში ხდე­ბა. მა­შინ, რო­დე­საც ბავ­შვის სი­ცო­ცხლე­სა და ჯან­მრთლე­ო­ბას ემუქ­რე­ბა საფრ­თხე. სხვა და­ნარ­ჩენ შემ­თხვე­ვა­ში სა­ხელ­მწი­ფომ ბავ­შვე­ბის­თვის ხელ­საყ­რე­ლი გა­რე­მოს შექ­მნა სა­კუ­თარ ოჯა­ხებ­ში უნდა უზ­რუნ­ველ­ყოს.

სა­ხალ­ხო დამ­ცვე­ლი მი­იჩ­ნევს, რომ სა­ქარ­თვე­ლო ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით სრუ­ლად ვერ პა­სუ­ხობს სა­ერ­თა­შო­რი­სო სტან­დარ­ტებს. ომ­ბუდსმე­ნის მო­ად­გი­ლე ეკა­ტე­რი­ნე სხი­ლა­ძე AMBEBI.GE - ს იმ ტენ­დენ­ცი­ა­ზე ესა­უბ­რე­ბა, რაც მისი შე­ფა­სე­ბით, სის­ტე­მის მთავ­რი გა­მოწ­ვე­ვაა. ეკა­ტე­რი­ნე სხი­ლა­ძის გან­მარ­ტე­ბით, ბავ­შვთა სა­ჭი­რო­ე­ბე­ბის უგულ­ვე­ბელ­ყო­ფა, რაც ხშირ შემ­თვე­ვა­ში ამ მძი­მე გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბის სა­ფუძ­ვე­ლი ხდე­ბა, სის­ტე­მის მხრი­დან არას­წო­რად არის გა­გე­ბუ­ლი."სამ­წუ­ხა­რო ტენ­დენ­ცია დამ­კვიდ­რდა - ოჯა­ხე­ბის მა­ტე­რი­ა­ლუ­რი მდგო­მა­რე­ო­ბა ბავ­შვის სა­ხელ­მწი­ფო ზრუნ­ვა­ში გა­დაყ­ვა­ნის სა­ფუძ­ვე­ლი ხდე­ბა. ამ პრობ­ლე­მას­თან და­კავ­ში­რე­ბით სა­ხალ­ხო დამ­ცვე­ლი აქ­ტი­უ­რად სა­უბ­რობს თა­ვის ან­გა­რი­შებ­ში და სა­ხელ­მწი­ფოს მო­უ­წო­დებს გა­აძ­ლი­ე­როს ოჯა­ხე­ბის სო­ცი­ა­ლუ­რი ფუნ­ქცია, რათა თა­ვი­დან იყოს აცი­ლე­ბუ­ლი ბავ­შე­ბის ოჯა­ხი­დან გაყ­ვა­ნა. სა­ხელ­მწი­ფომ უნდა გან­სა­ზღვროს რა შემ­თხვე­ვა­ში ხდე­ბა რე­ა­ლუ­რად ბავ­შვთა უგულ­ვე­ბელ­ყო­ფა. უნდა გა­მიჯ­ნოს მიზნ­მი­მარ­თუ­ლად უგულ­ვე­ბელ­ყო­ფენ მშობ­ლე­ბი ბავ­შვის უფ­ლე­ბებს, თუ გა­რე­მო პი­რო­ბე­ბის გამო ვერ ახერ­ხე­ბენ სა­თა­ნა­დოდ იზ­რუ­ნონ ბავ­შვებ­ზე.

თუმ­ცა არ­სე­ბობს ერ­თე­უ­ლი შემ­თხვე­ვე­ბი, რო­დე­საც ოჯა­ხი ბავ­შვის­თვის ძა­ლა­დობ­რივ გა­რე­მოდ იქ­ცე­ვა, სა­დაც მისი დარ­ჩე­ნა ფა­ტა­ლუ­რი შე­დე­გე­ბის მომ­ტა­ნიც კი შე­იძ­ლე­ბა გახ­დეს. ასეთ დროს სა­ხელ­მწი­ფო ზრუნ­ვა­ში გა­დაყ­ვა­ნა ბავ­შვის სა­უ­კე­თე­სო ინ­ტე­რე­სია, თუმ­ცა ამ შემ­თხვე­ვა­ში ბავ­შვთა უფ­ლე­ბა­დამ­ცვე­ლე­ბი სხვა გა­მოწ­ვე­ვას ხე­და­ვენ.

"სა­ერ­თა­შო­რი­სო პრაქ­ტი­კით გან­სა­ზღვუ­რუ­ლია, ვინ არის ბავ­შის ოჯა­ხი­დან გა­მომ­ყვა­ნი და რო­გორ უნდა მიმ­დი­ნა­რე­ობ­დეს ეს პრო­ცე­სი. არის ქვეყ­ნე­ბი, სა­დაც გა­მოყ­ვა­ნის პრო­ცეს­ში ჩარ­თუ­ლია პო­ლი­ცია, თუმ­ცა სა­უ­კე­თე­სო გა­მოც­დი­ლე­ბა არის ის, რომ ეს მოხ­დეს პო­ლი­ცი­ის გა­რე­შე. წე­სით, სო­ცი­ა­ლურ მუ­შაკს ჰქონ­დეს ის სა­ჭი­რო უნარ-ჩვე­ვე­ბი, რაც პრობ­ლე­მის შეძ­ლე­ბის­დაგ­ვა­რად უმ­ტკივ­ნე­უ­ლოდ გა­დაჭ­რას შე­უ­წყობს ხელს. გაყ­ვა­ნის პრო­ცე­სი მო­ი­თხოვს, რა თქმა უნდა, ძა­ლი­ან დიდი ხნის მუ­შა­ო­ბას, რო­მელ­შიც, რო­გორც წესი, ჩარ­თუ­ლია ფსი­ქო­ლო­გი, სო­ცი­ა­ლუ­რი მუ­შა­კი და წი­ნას­წარ ხდე­ბა მშბობ­ლე­ბი­სა და ბავ­შვე­ბის მომ­ზა­დე­ბა ამ მტკივ­ნე­უ­ლი პრო­ცე­სის­თვის. ამას­თა­ნა­ვე, არ­სე­ბობს შემ­თხვე­ვე­ბი, რო­დე­საც არ­სე­ბობს მყი­სი­ე­რი საფრ­თხე და აუ­ცი­ლე­ბე­ლია ბავ­შვის ოჯა­ხი­დან და­უ­ყო­ნებ­ლივ გაყ­ვა­ნა", - გვიხ­სნის გა­ე­როს ბავ­შვთა ფონ­დის სო­ცი­ა­ლუ­რი კე­თილდრე­ო­ბის პროგ­რა­მის ხელ­მძღვა­ნე­ლი ქეთი მე­ლი­ქი­ძე.

არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცია "პარტნი­ო­რო­ბა ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბის­თვის" , რო­მე­ლიც ბავ­შვთა უფ­ლე­ბე­ბის დაც­ვის სა­კი­თხებ­ზე წლე­ბია მუ­შა­ობს, მი­იჩ­ნევს, რომ სი­ტე­მის მთა­ვა­რი გა­მოწ­ვე­ვა მწი­რი რე­სურ­სე­ბია, რაც შე­უძ­ლე­ბელს ხდის მის სრულ­ყო­ფილ ფუნ­ქცი­ო­ნი­რე­ბას. ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის წევ­რი ანა არ­გა­ნაშ­ვი­ლი AMBEBI.GE - სთან სა­უ­ბარ­ში სო­ცი­ა­ლუ­რი მუშ­კე­ბის გა­ფიც­ვას იხ­სე­ნებს და დას­ძენს, რომ მას შემ­დეგ სის­ტე­მა­ში უკე­თე­სო­ბის­კენ არა­ფე­რი შეც­ვლი­ლა.

"სა­ხელ­მწი­ფომ იცის რო­გორ უნდა და­იც­ვას ბავ­შე­ბის უფ­ლე­ბე­ბი, რა არის ბავ­შვთა სა­უ­კე­თე­სო ინ­ტე­რე­სი, მაგ­რამ იმე­ნად შე­ზღუ­დუ­ლე­ბი არი­ან რე­სურ­სებ­ში, ამის გა­კე­თე­ბა შე­უძ­ლე­ბებ­ლია. რო­დე­საც სო­ცი­ა­ლუ­რი მუ­შა­კე­ბი გა­ი­ფიც­ნენ, მას შე­მე­დეგ არა­ფე­რი შეც­ვლი­ლა, მათ არ გა­უ­უმ­ჯო­ბეს­დათ პი­რო­ბე­ბი. მი­ნი­მა­ლუ­რად თუ შე­იც­ვა­ლა რამე. მა­გა­ლი­თად, რამ­დე­ნი­მე მან­ქა­ნა და­უ­მა­ტეს და ამით მორ­ჩა. მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი არა­ფე­რი გა­კე­თე­ბუ­ლა. ჩვენ მო­ვუ­წო­დებთ სა­ხელ­მწი­ფოს, რომ ერ­თად ვა­ღი­ა­როთ პრობ­ლე­მა და და­ვი­წყოთ გა­დაჭ­რა", - ამ­ბობს ანა არ­გა­ნაშ­ვი­ლი.

სის­ტე­მუ­რი პრობ­ლე­მე­ბის არ­სე­ბო­ბას პა­სუ­ხის­მგე­ბელ სა­ხელ­მწი­ფო უწყე­ბა­ში არ უარ­ყო­ფენ. მერი მაღ­ლა­ფე­რი­ძე, რო­მე­ლიც ბავ­შვთა უფ­ლე­ბე­ბის დაც­ვის სა­კი­თხებ­ზე მო­მუ­შა­ვე ახალ­შექ­მნი­ლი უწყე­ბას ხელ­მძღა­ნე­ლობს, ambebi.ge -ს იმ ცვლი­ლე­ბე­ბის შე­სა­ხებ ესა­უბ­რა, რა­საც სა­ხელ­მწი­ფო სის­ტე­მის დახ­ვე­წის მიზ­ნით გეგ­მავს.

"მინ­და ვა­ღი­ა­რო, რომ ჩვენს სის­ტე­მა­საც აქვს ხარ­ვე­ზე­ბი, მაგ­რამ ძა­ლი­ან აქ­ტი­უ­რად ვმუ­შა­ობთ ამის გა­მოს­წო­რე­ბა­ზე. ძა­ლი­ან დიდი გა­მოწ­ვე­ვე­ბის წი­ნა­შე იდგა წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში ეს მი­მარ­თუ­ლე­ბა, გა­მოწ­ვე­ვაა, მა­გა­ლი­თად ფორ­მე­ბი, რომ­ლი­თაც ვმუ­შა­ობთ, რე­სურ­სე­ბის ნაკ­ლე­ბო­ბა, დო­კუ­მენ­ტე­ბის მო­წეს­რი­გე­ბის პრო­ბე­ლე­მა. იგი­ვე პროგ­რა­მე­ბი, რო­მელ­საც ვა­ხორ­ცი­ე­ლებთ, არის და­სახ­ვე­წი და ა.შ. ეს ხომ ცო­ცხა­ლი ორ­გა­ნიზ­მია. მაგ­რამ ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით იდ­გმე­ბა მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ნა­ბი­ჯე­ბი. მიმ­დი­ნა­რე წლის 1-ლი თე­ბერ­ვლი­დან ჩა­მო­ყა­ლიბ­და ახა­ლი სტრუქ­ტუ­რა - სა­ხელ­მწი­ფო ზრუნ­ვი­სა და ტრე­ფი­კინ­გის მსხვერ­პლთა, და­ზა­რა­ლე­ბულ­თა დახ­მა­რე­ბის სა­ა­გენ­ტო. მისი შექ­მნის მთა­ვა­რი მი­ზა­ნი ბავ­შვთა უფ­ლე­ბე­ბის დაც­ვა­ზე კონ­ცენ­ტრა­ცი­ის გაძ­ლი­ე­რე­ბა იყო.

ის, რაც მთე­ლი სა­მი­ნის­ტროს მას­შტა­ბით იყო გაბ­ნე­უ­ლი, ფო­კუ­სირ­და ერთ სტრუქ­ტუ­რა­ში, რაც უზ­რუნ­ველ­ყოფს მეტ ხა­რისხს. ასე­ვე, შე­იქ­მნა ბავ­შვთა უფ­ლე­ბა­თა კო­დექ­სი, რო­მე­ლიც 1-ლი სექ­ტემ­ბრი­დან ამოქ­მედ­დე­ბა. დო­კუ­მენ­ტში გა­წე­რი­ლია ყვე­ლა ის ღო­ნის­ძი­ე­ბა, რო­მე­ლიც ბავ­შვთა სა­უ­კე­თე­სო ინ­ტე­რე­სებს პა­სუ­ხობს. ეს არის უსე­რი­ო­ზუ­ლე­სი დო­კუ­მენ­ტი, რო­მელ­მაც, წე­სით, უნდა უზ­რუნ­ველ­ყოს ბავ­შის ყვე­ლა უფ­ლე­ბის დაც­ვა. კო­დექ­სი უპი­რო­ბოდ კრძა­ლავს ბავ­შვის მი­მართ ძა­ლის გა­მო­ყე­ნე­ბას ნე­ბის­მი­ერ გრე­მო­ში, ეს იქ­ნე­ბა ოჯა­ხი, ქუჩა თუ სკო­ლა. ამას­თა­ნა­ვე, მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, რომ ახა­ლი კო­დექ­სით, ბავ­შვის ოჯა­ხი­დან გაყ­ვა­ნის გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბას მი­ი­ღებს სა­სამ­რთლო. თუ კი მზრუნ­ვე­ლო­ბა-მე­ურ­ვე­ო­ბის საბ­ჭოს ჰქონ­და აქამ­დე ამის შე­საძ­ლებ­ლო­ბა, კა­ნონს შე­მო­აქვს და­სა­ბუ­თე­ბის უფრო მა­ღა­ლი სტან­დარ­ტი. ასე­ვე, კა­ნო­ნი ავალ­დე­ბუ­ლებს პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლებს გა­დამ­ზა­დე­ბას. პე­რი­ო­დულ გა­დამ­ზა­დე­ბას გა­ივ­ლი­ან ად­ვო­კა­ტე­ბი, ფსი­ქო­ლო­გე­ბი, სო­ცი­ა­ლუ­რი მუ­შა­კე­ბი და მხო­ლოდ ამას შემ­დეგ ჩა­ერ­თვე­ბი­ან ამ პრო­ცე­სებ­ში", - გვე­უბ­ნე­ბა სა­ხელ­მწი­ფო ზრუნ­ვი­სა და ტრე­ფი­კინ­გის მსხვერ­პლთა, და­ზა­რა­ლე­ბულ­თა დახ­მა­რე­ბის სა­ა­გენ­ტოს ხელ­მძღვა­ნე­ლი.

ახალ კო­დექსს იმე­დის თვა­ლით შეჰ­ყუ­რე­ბენ ბავ­შვთა უფ­ლე­ბე­ბის დაც­ვა­ზე მო­მუ­შა­ვე ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბი. დო­კუ­მენ­ტის სა­ჭი­რო­ე­ბა­სა და სი­კე­თე­ზე ყვე­ლა თან­ხმდე­ბა, თუმ­ცა იმ რის­კზეც ლა­პა­რა­კო­ბენ, რო­მე­ლიც, მათი შე­ფა­სე­ბით, ყო­ველ­თვის თან ახ­ლავს ახა­ლი კა­ნო­ნის შე­მო­ღე­ბას.

"უდა­ოდ ძა­ლი­ან კარ­გი და სე­რი­ო­ზუ­ლი დო­კუ­მენ­ტია. თუმ­ცა იმ­დე­ნად კომ­პლექ­სუ­რია, რომ ერთი რის­კი მა­ინც ახ­ლავს თან - რამ­დე­ნად შეძ­ლებს სა­ხელ­მწი­ფო მის სრულ­ყო­ფილ აღ­სრუ­ლე­ბას. ფაქ­ტია, რომ ამას ერთი რო­მე­ლი­მე უწყე­ბა ვერ შეწვდე­ბა. მის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბა უნდა გა­და­ნა­წილ­დეს რო­გორც ცენ­ტრა­ლუ­რი, ისე ად­გი­ლობ­რი­ვი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის დო­ნე­ზე. იმე­დი მაქვს, რომ ეს კო­დექ­სი რე­ა­ლუ­რად ამუ­შავ­დე­ბა და არ იქ­ცე­ვა ფორ­მა­ლურ ჩარ­ჩო-დო­კუ­მენ­ტად, რო­გორც ეს ზო­გი­ერ­თი კა­ნო­ნის შემ­თხვე­ვა­ში მოხ­და, რო­მელ­თა ამოქ­მე­დე­ბა­საც ასე­ვე იმე­დის თვა­ლით შევ­ცქე­რო­დით", - გვე­უბ­ნე­ბა გა­ე­როს ბავ­შვთა ფონ­დის სო­ცი­ა­ლუ­რი კე­თილ­დღე­ო­ბის პროგ­რა­მე­ბის ხელ­მძღვა­ნე­ლი ქეთი მე­ლი­ქი­ძე.